De reis van een Nieuwkomer
Van Ghana naar Nederland
Als elfjarige kwam Andy (oprichter van Lokaal 0) vanuit Ghana naar het informele, individualistische Nederland. Het land van vrijheid en weinig taboes. De gemeenschap die hem in Ghana opvoedde, de ooms en tantes die ook de baas over hem waren, de formele benadering naar volwassenen, de eigen taal … het was opeens ver weg. Verwarrend.
Andy probeerde mee te doen, zich te gedragen zoals andere jongeren. Maar het
was lastig om de taal en het gedrag van Nederlanders te begrijpen. Leerkrachten
vonden Andy dominant, ongeconcentreerd en volgens hen zorgde Andy voor veel
conflicten. Onderzoekers (pedagogen) bevestigden dat beeld van Andy, die de
Nederlandse taal nog nauwelijks kende. Hij zou een gedragsstoornis hebben en
onderzoek wees uit dat hij een IQ van 76 had. Andy voelde zich onbegrepen, en
belandde uiteindelijk in de criminaliteit.
Dit is niet alleen het verhaal van Andy, maar ook dat van veel andere nieuwkomers.
Jeugdhulp
Jeugdhulp werd ingeschakeld. Andy en zijn moeder waren niet bekend met het
fenomeen jeugdhulp. Andy had het idee dat hulpverleners alles opschreven in een dossier wat tegen je gebruikt kon worden. Op de vragen die hem werden gesteld, gaf hij sociaal wenselijke antwoorden want hij was bang voor een uithuisplaatsing. Ook moeder gaf niet thuis als men vroeg wat ze nodig had bij de opvoeding van Andy. Ze zei dat het goed ging.
Maar Andy en zijn moeder hadden wel hulpvragen. Moeder had graag hulp
gehad, maar cultureel gezien is het ongebruikelijk om te vertellen wat je nodig
hebt. In veel culturen is het normaal dat je een aanbod de eerste keren weigert
want je wil niet onbescheiden overkomen en ondertussen toets je de
vasthoudendheid van de ander. In dit geval: als de hulpverlener tenminste drie
keer had gevraagd wat moeder nodig had, had ze na de derde keer haar
hulpvragen uitgelegd.
Toen: Voor straf naar Lokaal 0
Uiteindelijk kwam Andy via de Praktijkschool, waar leerkracht Peter Evers zich met liefde en duidelijkheid over hem ontfermde, in Heemskerk op het Kennemer
College terecht. Daar ging het niet meteen goed. Andy bracht uren door in Lokaal
0, het ‘straflokaal’. Daar kwamen de risicoleerlingen terecht. De leerlingen waar
docenten zich geen raad mee wisten. Ze werden bestempeld als moeilijk
opvoedbaar of zelfs onhandelbaar.
Toch bracht deze plek Andy ook iets positiefs, namelijk zorgcoördinator Joke
Evers. Zij kende Andy al langer, en ook het gezin en de cultuur waarin hij
opgroeide. Joke bracht de werelden School en Thuis samen, gaf Andy complimenten, wees hem terecht én legde leerkrachten uit waar zijn gedrag vandaan kwam. Die cultuurvertolking bracht begrip en verandering in gedrag. Bij zowel Andy als bij de leerkrachten. Andy ging van VMBO via MBO naar het HBO.
Nu: Voor cultuurvertolking naar Lokaal 0
Andy werd na zijn studie ‘International Business and Languages’ jongerenwerker. Hij bemiddelde tussen hulpverleners en gezinnen, tussen scholen en gezinnen en tussen bewoners en ‘probleemgroepen’. Het viel hem op dat het hier vaak om cultuurverschillen ging waarbij veelal niet-westerse nieuwkomers botsten met het Nederlandse systeem. Steeds weer werd Andy gevraagd om het vertolken van culturen en systemen. Zo belandde Andy weer in het onderwijs maar dan als Cultuurvertolker. Zo verbond hij ook op scholen professionals en nieuwkomers met elkaar. Door het vertolken van de verschillen en het wijzen op de overeenkomsten, deed Andy hetzelfde als wat Joke Evers voor hem deed. Joke nam de leerkrachten mee naar Andy’s dorp in Ghana. Niet fysiek maar ze vertelde over het leven in de community daar. Ze vertolkte de cultuur, de normen en waarden, het belang van de gemeenschap die als geheel voor kinderen zorgt. En andersom: Joke vertaalde het Nederlandse systeem aan het thuisfront van Andy.
It takes a village to raise a child
It takes a village to raise a child is een bekend Afrikaans gezegde. Hiermee
wordt bedoeld dat bij het opvoeden van een kind, alle mensen in de directe
omgeving invloed op het kind hebben. In veel niet-westerse culturen werken hele families/gemeenschappen samen om kinderen op te voeden. Wij, het team van Lokaal 0, gaan een stapje verder en zeggen: “It needs a village to raise a child”. Alle mensen om het kind heen zijn belangrijk. We werken graag samen. We zetten onze ervaring en expertise in om samen met jou als jeugdhulpverlener, goede begeleiding aan jonge nieuwkomers te kunnen bieden. Zo kunnen we maatschappelijke uitval voorkomen of oplossen.
Wij, medewerkers van Lokaal 0, hebben vroeger, toen we zelf jongeren waren, ervaren dat echte verbinding vaak in kleine details ligt. Die ene mentor, die echt contact wist te maken, maakte het verschil. Nu willen wij bijdragen aan het maken van die belangrijke verbindingen.
It needs a village to raise a child dus maak vooral gebruik van onze deskundigheid. Laten we het samen doen.
De oude vrouw zorgt voor jou tot je tanden zijn gegroeid. Als zij de hare verliest, zorg jij voor haar.