Als jeugdhulpverlener wil je altijd een omgeving creëren waar jongeren zich gehoord, begrepen en gesteund voelen. Dit is soms al moeilijk genoeg bij jongeren met een Nederlandse achtergrond, maar wanneer het jongeren betreft met andere culturele waarden en normen, is het nog moeilijker om samen aan die stabiele basis te werken.
De reden hiervoor is vaak te vinden in “Cultuurclashes”, conflicten die ontstaan wanneer verschillende waardensystemen met elkaar botsen. In deze blog bespreken we 3 veel voorkomende cultuurverschillen in jeugdhulp en hoe wij als Lokaal 0 hierbij te werk gaan.
1. Clash over autoriteit en gehoorzaamheid
In veel niet-westerse culturen is respect voor autoriteit en gehoorzaamheid aan ouders en ouderen een belangrijke norm. Misschien denk je dat dat in de Nederlandse cultuur en opvoedstijl ook zo is, maar die botst hier vaker mee dan je zou denken.
In Nederland is het gewoon jongeren aan te moedigen zelfstandig te denken en hun mening te uiten. Er wordt actief om hun mening gevraagd, en ze mogen zich (ook als ze het ergens niet mee eens zijn) uitspreken. Veel kinderen mogen actief meebeslissen binnen hun gezin. In de Nederlandse cultuur betekent respect binnen het gezin vaak elkaar gelijkwaardig behandelen, direct en eerlijk tegen elkaar zijn, en rekening houden met elkaars gevoelens, en dat geldt voor zowel de ouder als voor het kind .
De cultuurclash:
Ouders uit culturen waar hiërarchie en respect voor ouderlijk gezag centraal staan, kunnen zich zorgen maken dat de westerse benadering hun gezag ondermijnt. Respect voor ouders wordt in hun cultuur getoond door gehoorzaamheid en volgzaamheid, zonder tegenspraak . De mening van ouders, grootouders of familieleden gaat altijd vóór de mening van het kind.
Op school wordt hun kind nu geleerd vrijuit te spreken, onafhankelijk te denken. Ik zou hier iets afsluitends/concluderends opnemen. Zoiets: Dat kan voor onbegrip zorgen en of voor verwijten naar de school (of wat dan ook).
2. Clash over seksualiteit en relaties
In veel niet-westerse culturen zijn seksualiteit en relaties nog echt taboe. Openlijk praten over seks, seksuele voorlichting, gender, geaardheid of zelfs ontluikende puber-relaties, kunnen voor veel conflicten en onrust zorgen in niet-westerse gezinnen. Seksualiteit is een privéaangelegenheid en nauw verbonden met het huwelijk. Relaties worden gedoogd wanneer ze worden gezien als een serieuze stap richting het huwelijk, maar ”daten” wordt veelal als ongepast beschouwd. In sommige culturen is uithuwelijken van meisjes logisch en vanzelfsprekend en een daad van liefdevolle betrokkenheid.
In Nederland zijn “vriendjes en vriendinnetjes” welkom aan de eettafel . Een Nederlandse ouder zal niet snel die kalverliefde al te serieus nemen, maar wil zijn kinderen wel goed voorlichten over wederzijdse instemming, anticonceptie, SOA’s en ongewenste zwangerschappen. Relaties (en seks) worden gezien als een onderdeel van persoonlijke ontwikkeling en een verkenning van eigen voorkeuren en grenzen. Ook al zijn ouders het niet altijd eens met de keuze van hun kind, ze zullen alleen in extreme gevallen zich proberen te mengen in de relatie. Een partner kiezen voor hun kind doen ze in ieder geval zeker niet!
De cultuurclash:
De open en liberale benadering in Nederland kan voor jongeren uit meer conservatieve culturele achtergronden bevrijdend maar ook verwarrend zijn. Een ouder met een niet-westerse achtergrond kan schrikken van de seksuele voorlichting die zijn kind krijgt op school en dit zelfs als schokkend en zeer ongepast opvatten. De jeugdhulpverleners of docenten op school kunnen zich ernstig zorgen gaan maken wanneer ze ontdekken dat een van hun (minderjarige) leerlingen is uitgehuwelijkt.
3. Clash over (Psychosociale) hulp en zorgverlening
In veel niet-westerse culturen is er een sterk stigma verbonden aan mentale gezondheid en het zoeken van psychologische hulp. Het woord “stoornis” alleen, is in veel talen niet of moeilijk te vertalen zonder uit te komen op “gek”. Psychische problemen worden soms gezien als een teken van zwakte of straf van een hogere macht. Mentaal welzijn wordt beschouwd als een reflectie van het welzijn van de gehele familie. Er is vaak een sterke voorkeur problemen op een andere manier te verklaren, bijvoorbeeld als een fase, “tijdelijke beproeving” of een zwakte die moet worden overwonnen zonder externe hulp. Hierdoor ontstaan hele verschillende opvattingen en verwachtingen ten aanzien van diagnose, behandeling, en ondersteuning.
In Nederland wordt openheid over mentale gezondheid juist meer en meer gestimuleerd. Er zijn vele voorlichtingscampagnes en onderwijsprogramma’s die zich richten op het destigmatiseren van mentale problemen. Mensen worden aangemoedigd om vroegtijdig hulp te zoeken en er is een sterke ondersteuning vanuit de samenleving om psychische problemen bespreekbaar te maken. Er is veel hulp beschikbaar en steeds minder schaamte voor het praten met professionals over thema’s als depressie, angststoornissen, ADHD of autisme.
De cultuurclash:
Niet-westerse ouders kunnen een diagnose als ADHD of Autisme beschouwen als iets dat verborgen moet worden. Ze kunnen bang zijn dat de diagnose van hun kind wordt gezien als een schande voor de familie, wat hen kan weerhouden van het accepteren van een diagnose of passende hulp.
Jongeren kunnen het gevoel hebben te moeten kiezen tussen adviezen van de hulpverlener of hun ouders. Ze kunnen zich geïsoleerd voelen omdat ze niet weten wie ze moeten geloven, of bij wie ze terecht kunnen voor de juiste hulp.
Hulpverleners die aandringen op “westerse behandelmethoden” zonder de culturele overtuigingen van de ouders te begrijpen, kunnen onbedoeld het vertrouwen van de ouders verliezen. Dit kan leiden tot een situatie waarin de ouders zich juist afsluiten van verdere samenwerking, waardoor de jongere niet de nodige hulp krijgt.
Cultuurverschillen in jeugdhulp overbruggen:
De in deze blog genoemde cultuurclashes laten zien hoe diepgeworteld culturele waarden en normen zijn in de opvoeding en begeleiding van jongeren. Ze benadrukken hoe verschillend de opvattingen kunnen zijn over autoriteit, seksualiteit, en mentale gezondheid tussen niet-westerse en westerse culturen.
Voor de jongeren kan dit leiden tot persoonlijke verwarring en interne conflicten, terwijl ouders en hulpverleners vaak tegenover elkaar komen te staan vanwege verschillende verwachtingen en interpretaties. Het onderstreept het belang van een cultuursensitieve benadering om ervoor te zorgen dat alle betrokkenen zich begrepen en gerespecteerd voelen, zonder dat de zorg voor de jongere in het gedrang komt.
Hoe Lokaal 0 helpt bij cultuurclashes
Lokaal 0 biedt ondersteuning bij het overbruggen van deze cultuurclashes door als brug te fungeren tussen jongeren, ouders en hulpverleners. We helpen professionals om cultuurgevoelige gesprekken te voeren en bieden ouders begeleiding om de Nederlandse aanpak te begrijpen zonder hun eigen culturele waarden te verliezen. Door middel van cultuurvertolking en gerichte training ondersteunen we jongeren bij het navigeren tussen de verschillende verwachtingen van hun ouders en de Nederlandse samenleving. Zo zorgen we ervoor dat iedereen betrokken blijft bij het welzijn en de ontwikkeling van de jongere, ondanks de culturele verschillen.
Neem contact met ons op.